15 sierpnia to dzień, który w kalendarzu katolickim świeci blaskiem chwały i duchowego uniesienia. Jest to Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, upamiętniające koniec ziemskiego życia Matki Jezusa i Jej wzięcie do Nieba. Choć w VI wieku obchodzono je jako „Zaśnięcie Matki Bożej”, święto szybko zdobyło uznanie i stało się jednym z najważniejszych dni liturgicznych w Kościele katolickim, zaraz obok Bożego Narodzenia i Wielkanocy. W Polsce i wielu innych krajach to również czas szczególnego dziękczynienia za plony, co przejawia się w pięknym zwyczaju święcenia kwiatów i ziół, które według tradycji mają zapewnić ochronę przed chorobami oraz błogosławieństwo.
Historia i znaczenie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny są głęboko zakorzenione w tradycji Kościoła. Dogmat ten został formalnie ogłoszony 1 listopada 1950 roku przez papieża Piusa XII w bulli „Munificentissimus Deus”. Według tego dogmatu, po zakończeniu swojego ziemskiego życia, Najświętsza Maryja Panna została wzięta z ciałem i duszą do niebieskiej chwały. Jest to jeden z czterech dogmatów maryjnych, obok dogmatów o Bożym Macierzyństwie Maryi, Maryi zawsze Dziewicy i Niepokalanym Poczęciu Maryi.
Korzenie uroczystości sięgają V wieku, kiedy to w Palestynie rozpoczęto czczenie Maryi w kontekście Jej odejścia z ziemi. Współczesne dokumenty historyczne wskazują na Dolinę Jozafata jako miejsce pierwszego kościoła poświęconego Matce Bożej. Choć w Biblii nie ma bezpośrednich odniesień do wniebowzięcia Maryi, przekazy pozabiblijne, takie jak apokryfy i teksty wczesnochrześcijańskie, opisują Jej odejście i zabranie do Nieba. W IV wieku powstały dzieła, które opowiadały o Jej śmierci i przeniesieniu wiecznej chwały, a także o pustym grobie, który stał się namacalnym świadectwem.
W tradycji prawosławnej święto to jest obchodzone jako Zaśnięcie Bogarodzicy. Wierni wierzą, że Maryja najpierw zasnęła, a następnie zmartwychwstała przed wzięciem do nieba. Katolicy z kolei wierzą, że Maryja została wzięta do nieba z ciałem i duszą. Choć dogmat nie definiuje jednoznacznie, czy Maryja zmarła przed wniebowzięciem, papież Jan Paweł II w 1997 roku stwierdził, że Maryja przeszła przez śmierć, podobnie jak Chrystus.
Współczesne tradycje związane z Wniebowzięciem Najświętszej Maryi Panny są głęboko zakorzenione w różnych kulturach. Na przykład we Włoszech obchody te łączą się z Ferragosto, świętem zakończenia zbiorów, które ma swoje korzenie w starożytnym Rzymie. Węgrzy obchodzą to święto z wielką powagą, uznając Maryję za patronkę całego państwa. W Portugalii święci się łodzie rybackie, a w alpejskiej Francji proboszczowie błogosławią zwierzęta i gospodarstwa.
Relikwie związane z wniebowzięciem Maryi są przechowywane w katedrze św. Szczepana we włoskim Prato, gdzie znajduje się przepaska oprawiona w złoty relikwiarz, według tradycji przekazana przez Maryję św. Tomaszowi Apostołowi. Jest ona pokazywana wiernym pięć razy w roku.
Uroczystość, mimo że głównie katolicka, ma także swoje odniesienia w tradycjach prawosławnych i innych chrześcijańskich wspólnotach. W Kościołach wschodnich obchody są związane z „Zaśnięciem” Matki Bożej, a także posiadają bogate tradycje i zwyczaje, które ukazują różnorodność sposobów czczenia Maryi.
Święty Augustyn pisał o Maryi: „Ona, która była pierwszą wśród stworzeń, która przyniosła nam Słowo Boże, jest pierwszą wśród zbawionych, przyjętą do nieba”. Święty Jan Paweł II, w swojej encyklice „Redemptoris Mater”, powiedział: „Maryja nie jest jedynie Matką Jezusa, ale jest również Matką Kościoła. Jej wniebowzięcie stanowi pełnię chwały, której Kościół jeszcze nie doświadczył, ale która jest zapowiedzią nadziei dla każdego z nas”. W dokumentach papieskich i nauczaniu Kościoła Wniebowzięcie Maryi jest traktowane jako symboliczna zapowiedź przyszłego losu wszystkich wiernych. Papież Pius XII, ogłaszając dogmat, podkreślił, że „Maryja, poprzez swoje wniebowzięcie, staje się dla nas znakiem nadziei, że także my, przez łaskę Bożą, będziemy uczestniczyć w chwale wieczności”.
Nowennę przed Uroczystością Wniebowzięcia NMP powtarza się od 6 sierpnia do 15 sierpnia. Ma ona charakter błagalny. Odmawiana winna być codziennie, przez dziewięć dni. Za pośrednictwem Matki Bożej przedstawiamy Bogu nasze prośby.
